کتاب اطلس رنگ CMYK

دانلود کتابچه اطلس رنگ رایگان برای راهنمایی در انتخاب رنگ و کمک به طراحان گرافیک و ناظران / کتاب رایگان طیف رنگ CMYK برای طراحی گرافیک و طراحی چاپ cmyk

برای تهیه نمونه چاپ از این اطلس رنگ توجه کنید که جنس کاغذ بر روی رنگ چاپ تاثیر دارد و این نکته را برای انتخاب رنگ در نظر بگیرید.

کتاب اطلس رنگ CMYK

دانلود اطلس رنگ CMYK

نمونه رنگ های cmyk برای استفاده رنگ ترکیبی در فتوشاپ (Photoshop) ، کورل (Corel Draw)، ایلوستراتور (Illustrator)، ایندیزاین (Indesign) جهت طراحی گرافیک چاپ افست و چاپ دیجیتال در مدل رنگ cmyk .

کتاب اطلس رنگ CMYK – طیف رنگ CMYK

مدل رنگ CMYK چیست؟

چاپ چهار رنگ یا مد رنگ CMYK به نوعی از ترکیب رنگ گفته می‌شود که در چاپ افست مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مدل رنگ cmyk هر رنگ با ترکیب چهار رنگ اصلی ایجاد می‌شود. در این استاندارد چهار رنگ اصلی به نام Cyan، Magenta، Yellow و Black وجود دارد. برای مثال رنگ سورمه‌ای از ترکیب Cyan و Magenta بوجود می‌آید.

  • Cyan (فیروزه ای / آبی – سایان)
  • Magenta (سرخابی/ ارغوانی/ قرمز – مجنتا)
  • Yellow (زرد – یلو)
  • Black (سیاه / مشکی – بلک)
مدل رنگ CMYK

مدل رنگ CMYK

هر کدام از رنگ‌های اصلی از 1 تا 100 غلظت می‌توانند داشته باشند (100 به توان 4). صد میلیون رنگ توسط این مد رنگی می‌توان ایجاد کرد. در این مدل رنگی، رنگ سفید وجود ندارد و هر جا که درصد هر چهار رنگ اصلی صفر باشد، رنگ زمینه کاغذ دیده می‌شود که معمولا کاغذهای سفید استفاده می‌شوند.
نام این نوع مدل رنگ از حروف چهار رنگ اصلی گرفته شده و به اختصار به آن CMYK (سی ام وای کی) گفته می‌شود. برای دربافت رایگان کتاب طیف رنگ CMYK اینجا کلیک کنید.

مد رنگ CMYK و CMY

مد رنگ CMYK و CMY

مد رنگ CMY و CMYK چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

همانطور که می‌دانیم 3 رنگ اصلی بیشتر وجود ندارد که با ترکیب آن دیگر رنگ‌ها بوجود می‌آیند و در اینجا به چرایی وجود 4 رنگ در این مد رنگی می‌پردازیم:
در تئوری اگر سه رنگ اصلی با بالاترین غلظت با هم ترکیب شوند رنگ مشکی بوجود می‌آید اما در مد رنگی cmyk این چنین نبوده و در چاپ از ترکیب مرکب در سه رنگ اصلی CMY رنگی تیره و بادمجانی شکل ایجاد می‌شود. به همین جهت در این استاندارد رنگ و برای برطرف کردن این نقطه ضعف و بدست آوردن چاپ رنگی با کیفیت، رنگ چهارم که همان Black (مشکی) است استفاده می‌شود.

در مدل رنگ cmyk ترکیب رنگ‌ها بر روی کاغذ انجام می‌شود. یعنی به این صورت که طرح گرافیکی قبل از چاپ به صورت چهاررنگ مجزا با نقطه‌های ترام تفکیک می‌شوند، و هر رنگ بصورت جداگانه و به ترتیب چاپ می‌شوند. و در آخر و از کنار هم قرار گرفتن این ترام ها (نقطه‌های رنگی) در کنار هم رنگ‌های ترکیبی دیده می‌شوند.

زاویه ترام در مدل رنگ CMYK

زاویه ترام رنگ ها در مدل رنگ CMYK

تفاوت RGB و CMYK در چیست؟

در صفحه نمایش (مانیتور) مدل رنگی RGB استفاده می‌شود که غلظت هر رنگ از 1 تا 255 می‌توان متغییر باشد (255 به توان 3). به نظر می‌رسد از آنجا که در مد رنگ RGB (آر جی بی) 16 میلیون رنگ و در مد رنگ CMYK (سی ام وای کی) 100 میلیون رنگ وجود دارد، می‌توان گفت که CMYK تعداد رنگ بیشتری داد. اما این اشتباه است زیرا در مدل رنگ CMYK تعداد بسیار زیادی از رنگ‌ها شبیه هم هستند و همچنین بسیاری از رنگ‌هایی که در سیستم رنگ RGB وجود دارد امکان نمایش در سیستم رنگ CMYK را ندارند.

در مانیتورها امکان نمایش کاملا دقیق مدل رنگ CMYK وجود ندارد همانطور که در چاپ افست امکان چاپ مدل رنگ RGB نیست و با تبدیل تصاویر RGB به CMYK از شفافیت و از طیف رنگ آن کاسته می‌شود.

تفاوت RGB و CMYK

تفاوت مد رنگ RGB و CMYK

همانطور که در بالا اشاره شد در چاپ چهاررنگ CMYK هر طرح گرافیکی در خروجی به چهار رنگ مجزا تبدیل می‌شود و طرح از ترکیب آنها بر روی کاغذ حاصل می‌شود. در این نوع چاپ و مدل رنگ، امکان استفاده از رنگ‌هایی مانند طلایی، نقره ای، فسفری و… وجود ندارد و علاوه بر این چهار رنگ باید از رنگ اضافی استفاده شود تا خروجی نهایی موردنظر بدست بیاید. در طراحی گرافیک و چاپ به رنگ اضافی اسامی مانند رنگ پنجم، رنگ اسپات، رنگ پنتون نیز گفته می‌شود.

رنگهای cmyk علاوه بر ترکیب از چهار رنگ تفکیک شده می‌توانند بصورت ساخته شده نیز استفاده شوند. به این صورت که با مرکب چهار رنگ اصلی، رنگ مورد نظر ساخته شود و در چاپ از آن استفاده شود که در چاپخانه ها به آن رنگ ساختگی نیز می‌گویند. امیدواریم که این مطلب برای انتخاب رنگ و طراحی‌های مختلف و شروع کار شما مفید باشد.

تفکیک رنگ در مد رنگ CMYK

تفکیک رنگ در مد رنگ CMYK

مزایای چاپ دیجیتال

  • زمان‌های سریع چرخش در چاپ دیجیتال
    یکی از دلایل اصلی استفاده از چاپ دیجیتال، آن است که تکنیک‌های سریعی را ارائه می‌دهد. نسخه چاپی دیجیتال می‌تواند در فواصل زمانی کوتاه تنظیم شود بدون اینکه نیازی به چاپ صفحه چاپی باشد.
  • صرفه‌جویی در هزینه در چاپ دیجیتال
    چاپ دیجیتال، به طور کلی برای چاپ مطالب با حجم کم مورد استفاده است. بنا بر این، سیستم چاپ دیجیتال می‌تواند به کمپانی‌های کوچک کمک کند تا با کمترین سرمایه‌گذاری کارهای چاپی را به موقع انجام دهند.
  • اصلاح و تغییر در چاپ دیجیتال
    با چاپ دیجیتال، می‌توانید ابتدا و یا در هر مرحله که بخواهید، کار را اصلاح و سپس چاپ کنید، و این نهایی‌ترین نسخه چاپی کارتان باشد و پس از آن پروژه مورد نظر تان توسط مشتری و تیم طراحی بررسی شود. حتی اگر کار خود را با چاپ افست، انجام می‌دهید، با استفاده از چاپ دیجیتال می‌توانید نمونه رنگی برای چاپ افست تهیه نمایید.

مزایای چاپ افست

  • دستگاه چاپ افست قابلیت چاپ متون و تصاویر را به علت مطابقت سیلندر لاستیکی با بافت سطح چاپ دارد.
  • دستگاه چاپ افست به دلیل عدم تماس مستقیم بین صفحه فلزی زینک و سطح چاپ داراری عمر طولانی است.
  • در روش چاپ افست، تعداد چاپ با استفاده از زینک‌های با کیفیت در کنار مرکب‌های بهبود یافته تا مرز یک میلیون تیراژ نیز می‌رسد. برای چاپ در تیراژهای بالا چاپ افستبهترین روش بوده و بر دیجیتال برتری می‎یابد.

درباره چاپ چه می‌دانید؟

 

استانداردهای چاپ

چاپ مثل دیگر صنایع آمیزه‌ای است از فرایندها و سیستم‌های مختلف که از ارتباطی منطقی با یکدیگر برخور دارند. به همین خاطر ارایه استانداردهای مشخص که باعث می‌شود کلیه فرایندها و سیستم‌ها در یک چارچوب مشخص و هماهنگ بهترین کارآیی را عرضه کنند برا ی صنعت چاپ نیز ضروری است. چاپ صنعتی بسیار گسترده و پیچیده است. به همین خاطر تعداد استانداردهایی هم که برای این صنعت تاکنون تهیه و تدوین شده فراوانند. اگر بپذیریم که جهانی‌سازی روندی محتوم است آنگاه باید ضرورت ارایه زبان و استانداردهای مشترک را برای ایجاد ارتباط به صورتی مؤثر و فراگیر نیز بپذیریم.

استاندارد در صنعت چاپ اهمیتی مضاعف دارد. زیرا استانداردها باعث می‌شوند تا کلیه عوامل مؤثر در چرخه تولید یک کار چاپی از چاپکار تا خریدار، لیتوگراف و فروشنده دستگاه بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. بدون این استانداردها ارتباط مناسب بین بخش‌های مختلف صنعت چاپ انجام‌پذیر نیست.

بهترین راه برای ارایه توصیفی موجز از نیازی که برای استاندارد وجود دارد رجوع به تعریفی است که شرکت ایزو (سازمان بین‌المللی استانداردها) از خود ارایه داده است: ارتقا استانداردسازی و فعالیت‌های در ارتباط با آن در جهان برای تسهیل تبادل کالا و خدمات و همچنین توسعه همکاری‌ها در عرصه‌های فکری، علمی، تکنولوژیک و فعالیت‌های اقتصادی. بسیار روشن است که این اهداف می‌توانند راه را برای توسعه روش‌های استانداردسازی در هر عرصه و صنعتی هموار کنند. به شرط آنکه افرادی که مسیر حرکت صنعت را تعیین می‌کنند برای استفاده جمعی از استانداردها به توافق برسند.

ایزو  ISO  چیست؟

(ISO) که مقر آن در ژنو می‌باشد، یک سازمان غیردولتی بین‌المللی است که در 24 فوریه سال 1947 تاسیس یافت. این سازمان متشکل از موسسه‌های ملی استاندارد کردن 130 کشور بزرگ و کوچک، صنعتی و در حال توسعه از کلیه مناطق دنیا می‌باشد. وظیفه اصلی (ISO) توسعه استاندارد کردن و فعالیت‌های مرتبط در جهان با نگرشی تسهیل کننده نسبت به تبادلات بین‌المللی کالاها و خدمات، بهبود همکاری در محدوده علمی، فنی، اطلاعاتی و فعالیت‌های اقتصادی و حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌باشد. سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) تدوین استانداردهای فنی و اختیاری را بر عهده دارد. این استانداردها تقریباً شامل کلیه موارد مربوط به تکنولوژی می‌گردد و نیز کمک به ساخت و عرضه کالاها و خدمات موثرتر، ایمن‌تر و بهداشتی‌تر می‌نماید.

استانداردهای (ISO) تجارت و بازرگانی بین کشورها را آسان‌تر و صحیح‌تر می‌کند و به طور کلی از مصرف‌کنندگان کالاها و خدمات حمایت کرده و زندگی آنها را سهل‌تر می‌نماید. به عبارت دیگر اقدامات (ISO) که منتج به موافقت‌نامه‌های بین‌المللی گشته، نهایتا به صورت استانداردهای بین‌المللی چاپ می‌شود.

وظیفه اصلی (ISO) توسعه استاندارد کردن و فعالیت‌های مرتبط در جهان با نگرشی تسهیل کننده نسبت به تبادلات بین‌المللی کالاها و خدمات، بهبود همکاری در محدوده علمی، فنی، اطلاعاتی و فعالیت‌های اقتصادی و حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌باشد. سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) تدوین استانداردهای فنی و اختیاری را بر عهده دارد.

سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) از اعضای خود تشکیل شده است و سازمان‌های عضو (اعضای اصلی یا Member baby) نمایندگان مراجع استاندارد کردن در کشورهای متبوع خود می‌باشند، بنابراین فقط یک سازمان می‌تواند به عنوان نماینده از هر کشور عضویت یابد.

از اعضای دیگر سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) عضو مکاتبه‌ای (Correspondent Member) می‌باشد که معمولا سازمانی از یک کشور است که تا به حال فعالیتی در ارتباط با استاندارد کردن و تدوین استاندارد نداشته است. این سازمان صرفاً در مواردی که ذی‌نفع است اطلاعاتی کسب می‌نماید و در فعالیت‌های فنی مشارکتی ندارد.

عضو دیگر (ISO) عضو مشترک (Subscriber Member) است که کشورهایی که دارای اقتصادی خرد می‌باشند می‌توانند این عضویت را داشته باشند.

سازمان بین‌المللی استاندارد تا پایان ژانویه 2001 دارای 138 عضو شامل 91 عضو اصلی، 36 عضو مکاتبه‌ای و 11 عضو مشترک بوده است. موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران از جمله اعضای اصلی آن بوده و در تدوین استانداردهای بین‌المللی مشارکت دارد.

 

کلمه (ISO) از چه مشتق شده است؟

تصور می‌شود که کلمه (ISO) مخفف International Organization for  Standardization است، در حالی که مخفف عبارت فوق می‌بایست به صورت (IOS) باشد. (ISO) در اصل از کلمه یونانی (isos) مشتق شده و به معنی (برابر) و ریشه پیشوند (iso) در انگلیسی است.

از “برابر” تا “استاندارد” علت انتخاب کلمه (ISO) به عنوان نام یک سازمان بین‌المللی به سهولت دانسته می‌شود. سازمان بین‌المللی استاندارد، در صورت توجه به زبان کشورهای عضو، در انگلیسی به صورت (IOS) و در فرانسه به صورت (OIN) در می‌آید ولی به طور کلی بدون در نظر گرفتن زبان کشور خاص، نام سازمان بین‌المللی استاندارد به صورت (ISO) خلاصه می‌شود.

 

استاندارد ایزو ۹۰۰۰

ایزو ۹۰۰۰ استاندارد مدیریت کیفیت است. برای کسب این گواهینامه شرکت‌ها باید کلیه فرایندها و عملکرد خود را به صورت مکتوب ارایه کنند. این استاندارد برای دستیابی به مدیریت کیفیت جامع Total Quality Management ضروری است. ایزو ۹۰۰۰ از چندین استاندارد مختلف تشیکل شده است.

  • ایزو ISO 9000: شامل دستورالعمل و تعاریف پایه‌ای و کلی می‌شود.
  • ایزو ISO 9001: برای چاپکارانی که مایلند سیستم کیفیت خود را به صورت ثبت شده ارایه کنند این سیستم شامل مواردی چون طراحی، توسعه، ساخت، تولید و تحویل به مشتری می‌شود.
  • ایزو ISO 9002: در این استاندارد هیچ دستورالعملی برای طراحی و توسعه فعالیت‌ها پیش‌بینی نشده است.
  • ایزو ISO 9003: این استاندارد تنها برای کنترل نهایی و تست کالا به کار می‌رود.
  • ایزو ISO 9004: این استاندارد برای سیستم مدیریت کیفیت به کار می‌رود.

اکثر چاپخانه‌های تجاری می‌توانند از این استاندارد به عنوان یک شاخص کیفی استفاده کنند. ایزو ۹۰۰۴ کی استاندارد کیفی برای تولید و نصب تجهیزات است.

این استانداردها کلی هستند و به تنهایی نمی‌توانند دلیلی بر کیفیت تولیدات یک شرکت باشند. چه بسا شرکت‌هایی که دارای گواهینامه ایزو ۹۰۰۰ هستند ولی تولیدات با کیفیتی ارایه نمی‌دهند. به همین خاطر برای صنعت چاپ به استانداردهای دقیق و مشخصی نیاز بود که سازمان ایزو آن‌ها را ارایه کرده است.

 

استانداردهای اختصاصی ایزو برای صنعت چاپ

بالاخره در سال ۱۹۹۶ سازمان ایزو استاندارد ایزو ۱۲۶۴۷ را برای صنعت چاپ ارایه کرد. استانداردهای اولیه تنها تبادل داده‌های دیجیتال را در بر می‌گرفتند ولی ایزو ۱۲۶۴۷ کلیه جنبه‌های چاپ را شامل می‌شد. این استاندارد توسط کمیته فنی تکنولوژی چاپ ایزو یا ISOTC 130 تهیه و تدوین شد. پس از بیش از یک دهه عدم فعالیت بالاخره در سال ۱۹۸۹ جلسه عمومی این کمیته با حضور نمایندگانی از ۱۲ کشور در شهر برلین برگزار شد.

ISOTC 130 شامل استانداردسازی واژگان، روش‌های تست و آزمایش و کلیه ویژگی‌های تکنولوژی چاپ از مرحله تهیه اوریژینال تا محصول چاپی نهایی می‌شود. این کمیته تاکنون ۴۷ استاندارد مختلف برای صنعت چاپ تدوین کرده است. یکی از مهمترین استانداردهای چاپی، ایزو ISO 12647 است که شامل کنترل فرایند برای ساخت فیلم‌های چهاررنگ هافتون، نمونه‌گیری و تولید چاپ می‌شود. از این استاندارد در سطح بین‌المللی و در چارچوب استانداردهای کیفی ایزو ۹۰۰۲ می‌توان استفاده کرد. این استاندارد جامع به سهم خود شامل چندین استاندارد تخصصی‌تر می‌باشد.

  • ایزو ۱۲۶۴۷ – ۱  ۱۹۹۶: روش‌های اندازه‌گیری و پارامترها
  • ایزو ۱۲۶۴۷ – ۲  ۱۹۹۶: فرایند چاپ افست که شامل: فیلم‌های تفکیکی رنگی – کیفیت فیلم، ترام گذاری و زاویه ترام، شکل نقاط، تلرانس اندازه تصویر جمع اندازه‌های تون‌ها، میزان خاکستری، چاپ  رنگ سطح چاپ پذیر و جنس می‌تواند گلاسه و غیر گلاسه باشد، رنگ‌های مرکب پس از چاپ، براقیت مرکب، تلرانس پردازش تصویر، چاقی ترام، تلرانس‌ها و میزان گستردگی تن‌های متوسط می‌شود.
  • ایزو ۱۲۶۴۷ – ۳  ۱۹۹۸: این استاندارد مربوط به چاپ افست کلدست و لترپرس برای روزنامه‌ها است.
  • ایزو ۱۲۶۴۷ – ۴ هنوز منتشر نشده است: استاندارد چاپ گراور
  • ایزو ۱۲۶۴۷ – ۵  ۲۰۰۱: استاندارد چاپ سیلک اسکرین
  • ایزو ۱۲۶۴۷ – ۶ هنوز منتشر نشده است: استاندارد چاپ فلکسو
  • ایزو ۱۲۶۴۷ – ۷ هنوز منتشر نشده است: این استاندارد یک مرجع چاپی است برای تبادل داده‌های الکترونیک.

 

استانداردهای گوناگون دیگری برای بخش‌های مختلف صنعت وجود دارند. به عنوان مثال:

  • ایزو ۱۲۶۳۵  ۱۹۹۶: تکنولوژی چاپ، پلیت‌های افست و ابعاد کارهای چاپی
  • ایزو ۱۲۶۶۴ ۱۹۹۶: تکنولوژی چاپ، تعیین خواص رئولوژکی – سیال بودن – مرکب‌های خمیری با استفاده از ویسکومتر
  • ایزو ۲۸۶۴: استاندارد مرکب‌های افست برای چاپ سه رنگ و چهار رنگ
  • ایزو ۱۲۲۱۸ ۱۹۹۷: تکنولوژی چاپ، کنترل فرایند، ظهور پلیت
  • ایزو ۱۲۶۳۶ ) ۱۹۹۸: تکنولوژی چاپ، لاستیکی برای چاپ افست
  • ایزو ۱۵۹۳۰ – ۱  ۲۰۰۱: تکنولوژی چاپ تبادل داده‌های دیجیتال در پیش از چاپ

 

استانداردهای مختلف برای چاپ

یکی از اهداف اصلی استانداردسازی در چاپ محدود کردن منحنی‌های مشخصات فنی ممکن به چند استاندارد فراگیر است. در چند سال اخیر استانداردهای گوناگونی برای صنعت چاپ تدوین شده که کلیه جنبه‌های تولید کار چاپی را در بر می‌گیرد. در این جا مروری داریم بر مهمترین استانداردهای چاپ افست.

 

استاندارد BVD/ FOGRA:

این استاندارد برای هماهنگ‌سازی بین فرایندهای چاپ افست توسط انجمن آلمانی تکنولوژی چاپ و آماده‌سازی FOGRA به سفارش فدراسیون صنایع چاپ آلمان BVD در اوایل دهه ۸۰ ارایه شد. در سال ۱۹۹۲، ترجمه انگلیسی دومین ویرایش بازبینی شده. این دستورالعمل برای استانداردسازی فرایند چاپ افست  Instructions for Standardisation of the Offset Printing press  منتشر شد. این دستورالعمل شامل سه بخش کلی می‌شود.

چگونه از تجهیزات کنترل و دیاگرام‌ها استفاده کنیم:

  • استانداردسازی برای تولید و تصویرگذاری روی پلیت
  • استانداردسازی برای چاپ افست

 

استاندارد SWOP:

استاندارد SWOP که برای چاپ نشریات با استفاده از سیستم رول افست تدوین Specifications for Web Offset Publications شده در سال ۱۹۷۵ ارایه شد و در سال ۱۹۷۶ نام SWOP برای آن برگزیده شد. در سال‌های بعد این استاندارد به روز شد. SWOP عمدتاً توسط چاپکاران و ناشرانآمریکایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این استاندارد از بخش‌های کلی زیر تشکیل شده است:

  • مقدمه
  • دستورالعمل برای چاپ رول
  • بخش ارجاعات عمومی آماده‌سازی فایل خروجی، فیلم نهایی، ساخت و تبادل فایلهای الکترون یک، نمونه‌گیری، گزارش کنترل استاندارد برای آگهی‌های ارسالی

 

استاندارد FIPP:

این استاندارد اروپایی برای چاپ نشریات ادواری با استفاده از سیستم افست در سال ۱۹۸۴ تدوین شد. ارایه دهنده این استاندارد فدراسیون بین‌المللی نشریات ادواری International Federation of the periodical press است. این استاندارد اروپایی مشابه استاندارد SWOP در آمریکا است. چهارمین ویرایش بازبینی شده این استاندارد که در سال ۱۹۹۴ منتشر شد دارای عناوین کلی زیر است.

  • مقدمه
  • طراحی صفحه و تفکیک رنگ
  • ترام گذاری هافتون
  • فیلم‌های تفکیک شده نهایی
  • نمونه رنگی جز ییات فنی در ماشین چاپ و خارج از ماشین چاپ
  • مشاهده اوریژینال‌ها و نمونه‌ها

 

استاندارد  UKONS:

این استاندارد چاپ افست برای روزنامه‌های انگلیسی توسط پایرا طراحی و تدوین شده است. استاندارد UKONS مخفف UK Offset Newspaper Specifications  است و بخش‌های آرت ورک، فیلم‌های چهار رنگ، ظهور پلیت، نمونه‌گیری و تولید کار چاپی را دربرمی‌گیرد.

 

استاندارد SNAP :

این استاندارد برای چاپ آگهی روزنامه با استفاده از سیستم افست رول کلدست تدوین شده است.

SNAP مخفف Specifications for NonHeat Advertising Printing و معادل استاندارد UKONS در کشور انگلیس است.

 

استاندارد بین المللی پایرا Pira International

 این استاندارد برای فرایند چاپ افست در سال ۱۹۸۵ ارایه شد. این دستورالعمل چاپ رنگی افست Standardised Lithographic Colour Printing نام دارد و تنها تا مرحله ظهور فیلم‌های تفکیکی را دربرمی‌گیرد. این استاندارد براساس سطوح چاپ پذیر گلاسه و غیر گلاسه تدوین شده است.

 

استاندارد BRUNNER System

BRUNNER System در قالب کی استاندارد تعریف و منتشر نشده است، بلکه همراه با نوار کنترل رنگ همین سیستم در قالب کی کاتالوگ رهنمود و پیشنهاداتی برای استانداردسازی ارایه می‌دهد.

 

استاندارد: Gracol (نام Gracol مخفف عبارت General Requirements for Applications in Commercial Offset)

Lithography یا دستورالعمل‌های کلی برای چاپ افست تجاری است. این استاندارد ابتدا در سال ۱۹۹۶ عرضه شد. هدف اصلی طراحان این استاندارد ارایه دستورالعمل‌هایی برای تسهیل ایجاد ارتباط و کاهش باطله‌ها و ضایعات در چاپ افست تجاری است. ویرایش دوم این دستورالعمل که در سال ۱۹۹۸ ارایه شد شامل برنامه‌ریزی، طراحی، ضبط و دریافت تصویرimage capture، خروجی، چاپ، صحافی، عملیات تکمیلی، کاربرگهای فنی technical worksheets می‌شود. تمام این استانداردها اکنون در استاندارد ISO TC 130 ادغام شده تا از این طریق یک استاندارد جهانی کلی برای چاپ ارایه شود.

 

مقاله‌ای درباره چاپ، از چاپ چه می‌دانیم؟

چاپ چیست؟

 

چکیده

چاپ مثل دیگر صنایع آمیزه‌ای است از فرایند‌ها و سیستم‌های مختلف که از  ارتباطی منطقی با یکدیگر برخوردارند. به همین خاطر ارایه استانداردهای مشخص  که باعث می‌‌شود کلیه فرایندها و سیستم‌ها  در یک چارچوب مشخص و هماهنگ بهترین کارآیی را عرضه کنند برای‌ صنعت چاپ نیز ضروری است.چاپ صنعتی بسیار گسترده و پیچیده است. به همین خاطر تعداد  استانداردهایی هم که برای این صنعت تاکنون تهیه و تدوین شده فراوانند.

اگر بپذیریم که جهانی سازی روندی محتوم است آنگاه باید ضرورت ارایه زبان و استانداردهای مشترک را برای ایجاد ارتباط به صورتی مؤثر و فراگیر نیز بپذیریم.

استاندارد در صنعت چاپ اهمیتی مضاعف دارد. زیرا استانداردها باعث می‌‌شوند تا کلیه عوامل مؤثر در چرخه تولید یک کار چاپی از چاپکار تا خریدار، لیتوگراف و فروشنده دستگاه بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. بدون این استانداردها ارتباط مناسب بین بخش‌های مختلف صنعت چاپ انجام پذیر نیست.” (یاراحمدی ، علی،1389)

 

مقدمه‌ای بر چاپ 

چاپ را در اصطلاح، انتقال مطالب شامل نوشته‌ها، تصاویر، اعداد و علائم بر رو یک حامل فرم و انتقال آن بر روی یک سطح چاپ شونده و تکثر آن به شمارگان زیاد می‌گویند.

چاپخانه نیز در لغت به‌معنای محل چاپ کردن و در متون مختلف کلمات مطبعه، دارالطباعه، و باسمه‌خانه به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته‌است. چاپخانه مؤسسه، مجتمع یا کارگاهی است که از عهدهٔ انجام کارهای چاپی بر روی کاغذ و سایر اشیاء از طریق انواع چاپ برآید و به تعبیری دیگر، محلی است که چاپ کتاب، نشریات، و مانند آن در آنجا انجام می‌گیرد. امروزه، چاپ به عنوان یک فرایند انبوه صنعتی در نظر گرفته می‌شود که بخش اساسی صنعت نشر و بخش مهمی از فعالیت‌های اداری و حکومتی را شامل می‌شود. (ویکی پدیا)

 

ریشه‌شناسی

واژهٔ چاپ و صورت قدیمی‌تر آن «چهاپ» را برگرفته از واژهٔ مغولی چاو دانسته‌اند که به معنای «فشردن سطحی بر سطح دیگر» است. همچنین «چاپ» در تُرکی به معنی کوبیدن یا حرکت مداوم همراه با کوبش است. چاپ در لغت به‌معنای نقش، اثر، مُهر و نشان آمده‌است و در متون مختلف کلمات طبع، باسمه، و تافت به‌عنوان مترادف آن به‌کار رفته‌است. (ویکی پدیا)

چاپ چیست؟ از چاپ کهن تا چاپ مدرن

پیشینه

از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ، اختراع حروف چاپی مستقل و دستگاه چاپ بوده‌است که به تصور غالب، اولین بار، یوهانس گوتنبرگ (۱۴۶۸–۱۳۹۷) آلمانی در سال ۱۴۵۶ میلادی آن را اختراع کرد؛ اما در حقیقت اختراع فن چاپ به قرن‌ها پیش از گوتنبرگ برمی‌گردد.

ادوار تاریخی چاپ و تحولات آن از ابتدا تاکنون به‌طور کلی به ۶ دسته تقسیم‌بندی می‌شود:

  • پیش از تاریخ و آغاز دوران تاریخی
  • دوران باستان
  • دوران چینی‌ها
  • دوران هنری
  • دوران مکانیک
  • دوران فتو مکانیک

این دوران از آغاز خط نویسی و پیش از آن تا حدود قرن ۲۰ میلادی را شامل می‌شود.( حسینی، سیدرضا، 1391)

 

اختراع چاپ در چین

آسوریان چند هزار سال پیش از میلاد بر خشت‌هایی از گل رس مُهر می‌زدند. انگشترهای خاتم نیز که در زمان باستان استفاده می‌شد بر همین اساس کار می‌کرد، چاپ باسمه نیز قرن‌ها قبل از گوتنبرگ در چین شناخته شده بود، در دوران حکومت سلسلهٔ تانگ در چین (۹۰۶–۶۱۸)، قدیمی‌ترین نمودهای صنعت چاپ دیده شده‌است. در این دوره، نقش‌ها بر روی صفحه‌ای چوبی حکاکی، و بعد بر روی پارچه چاپ می‌شد. اولین اشاره به چاپ، در سال ۵۹۳ و یک فرمان حکومتی چینی است که در آن، امپراتور ون‌تی، دستور می‌دهد تصاویر و متون بودایی را چاپ کنند. این متون را اول بر قطعه‌ای کاغذ نازک می‌نوشتند و بعد آن را بر صفحه‌ای چوبی می‌چسباندند و متن را بر روی چوب حکاکی می‌کردند تا یک «زینک» چوبی بسازند و از آن برای چاپ متن استفاده کنند. این شیوه زمان زیادی می‌برد، چرا که هر صفحه از کتاب باید بر یک صفحهٔ چوبی جداگانه حکاکی می‌شد.

قدیمی‌ترین کتاب چاپی(برخی منابع، قدیمی‌ترین کتاب چاپی را همان انجیل ۴۲ سطری گوتنبرگ می‌دانند) که تاکنون پیدا شده‌است، یک متن مذهبی بودایی است که در سال ۸۶۸ چاپ شده، این متن در غار دون‌هوانگ در جادهٔ ابریشم کشف شده‌است. در قرن نهم، کتاب‌های چاپی با تیراژ بالا در شو (ایالت چچوان امروز) عرضه شد و دلالان خصوصی امکان خرید آن‌ها را داشتند. کمی بعد، فن چاپ به ایالت‌های دیگر نیز گسترش یافت و در اواخر قرن نهم، در تمام چین رواج یافت. کتاب‌هایی نظیر کتاب‌های کنفوسیوسی، متون بودایی، فرهنگ‌های لغت، کتاب‌های ریاضیات و … در این دوران چاپ شده‌است. این فن به سرعت پیشرفت کرد و در سال ۱۰۰۰ میلادی، کتاب‌های صحافی شده به سبک امروز، جانشین تومارها شد.

در سال ۱۰۴۱ میلادی، کیمیاگری چینی به نام بی‌شنگ، حروف مستقل چاپی را اختراع کرد این حروف بر روی سفال مرطوب حکاکی می‌شد و بعد از پختن در کوره، دوام زیادی می‌یافت و سرعت حروفچینی و تکثیر متون را بسیار بالا می‌برد حروف دستی و حروف قلعی که پس از آن ایجاد شد، هیچ‌یک رواج نیافت، بر عکس حروف چوبی متداول شد. در اوایل قرن ۱۱، اختراع حروف چاپی مستقل باعث رواج کتاب‌های ارزان‌تر چاپی در دوران سلسلهٔ سونگ (۱۲۷۹–۹۶۰) در چین شد. (ویکی پدیا)

 

چاپ در کره

اعتبار اختراع حروف چاپی فلزی و صنعتی شدن چاپ، از آنِ حکومت کره است که اولین بار در سال ۱۲۴۱ میلادی به آن اشاره می‌شود. در سال ۱۳۹۲، ۶۴ سال قبل از دستگاه چاپ گوتنبرگ، دولت کره، وزارت چاپ را تأسیس کرد که وظیفه داشت حروف چاپی فلزی را با فن ریخته‌گری تولید کند. کارخانهٔ ریخته‌گری دولت کره، در سال ۱۴۰۳، یک قلم مفرغی شامل صدها هزار کاراکتر داشت و تا پایان قرن پانزدهم، ده‌ها قلم کره‌ای دیگر نیز اختراع شد. احتمال دارد که مارکوپولو که در قرن سیزدهم به چین رفت، کتاب‌های چاپی را دیده باشد و او یا مسافران دیگر جادهٔ ابریشم، این دانش را به اروپا آورده باشند که بعدها الهام‌بخش یوهان گوتنبرگ برای اختراع ماشین چاپ شد، چون غربیان نیز قبل از گوتنبرگ با چاپ آشنایی داشتند.

 

ابداع گوتنبرگ

در ۱۴۵۲، یوهانس گوتنبرگ آلمانی به ایدهٔ چاپ متحرک تحقق بخشید. وی در کارگاهش فناوری ساخت ورق، جوهر با پایهٔ روغنی و پرس را برای چاپ یک کتاب گرد هم آورد و دستگاه چاپ را اختراع کرد. در واقع او فناوری‌هایی را که سال‌ها قبل برایشان فکر و تلاش شده بود، به ثمر رساند.

گوتنبرگ، چاپگر آلمانی، نخستین کسی بود که برای هر حرف، قطعهٔ فلزی جداگانه‌ای در نظر گرفت. وی قطعه‌ها را برای ترکیب کلمات مناسب کنار هم قرار داد، بر آن‌ها مرکب مالید، و بر ورق‌های کاغذ فشرد و به این ترتیب چاپ نوین را ایجاد کرد. وی حروف را ابتدا از جنس چوب، سپس از سرب، و بعدها از آلیاژ سرب، قلع، و آنتیموان ساخت وی نسبت فلزات آلیاژ را به گونه‌ای انتخاب کرد که حروف بیش از حد سخت و نرم نباشند.

گوتنبرگ روزانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ برگ چاپ می‌کرد. نخستین کتابی که او به این شکل پدید آورد کتاب مقدس ۴۲سطری بود. کتاب‌هایی که در آن زمان به‌چاپ می‌رسید به اینکونابولا معروف است. ابداع گوتنبرگ ظرف مدتی حدود ۴۰ سال در عمدهٔ کشورهای اروپایی و در شهرهایی مانند ونیز، فلورانس، پاریس و لیونرواج یافت و چاپخانه‌هایی با این روش به‌وجود آمد. در فاصلهٔ سال‌های ۱۴۶۰–۱۴۷۰ چاپخانه‌هایی در آلمان و سایر کشورهای اروپایی پدید آمد. در نیم‌قرن نخست پس از کار گوتنبرگ، حدود چهل‌هزار کتاب به چاپ رسید و شمارگان مجموع آن‌ها از ۱۲ میلیون نسخه فراتر رفت. در پایان قرن پانزدهم در اروپا، بیش از ۲۰۰ چاپخانه در ۶۹ شهر فعالیت مستمر داشت. از جمله چاپخانه‌های مهم آن دوره می‌توان به چاپخانه آنتون کابرگر در شهر نورنبرگ اشاره کرد که تعداد ماشین‌های چاپ آن ۲۴ دستگاه بود و صدها نفر در آن چاپخانه کار می‌کردند. از دیگر خدمات گوتنبرگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ابداع روش چاپ پیچشی به کمک روغن زیتون که تا سال‌ها در آسیا و اروپا به کار می‌رفت
  • توسعه روش بلوکی چاپ که پس از بازگشت مارکو پولو از آسیا ابداع شده بود
  • توسعه روش ساخت کاغذ به تعداد زیاد که از چین وارد اروپا شده بود
  • توسعه روش‌های ساخت مرکب
  • توسعه روش منگنه و قالب بندی کتاب که اجازه چاپ کتاب‌های قطور را می‌داد
  • دستگاه چاپ گوتنبرگ، هزینه‌های بسیار زیادی داشت و در نتیجه بیشتر مورد توجه ثروتمندان آن دوران بود.

۳۰۰ سال پس از اختراع دستگاه چاپ گوتنبرگ، یک نمایشنامه‌نویس آلمانی به نام آلوئیس زنه فلدر، چاپ‌سنگی یا لیتوگرافی را در سال ۱۷۹۶ میلادی اختراع کرد. هر سنگی که متن یا تصویر با این روش روی آن نقش می‌بست، برای چاپ حدود ۷۵۰ نسخه عملکرد مطلوب داشت و پس از آن نقش روی سنگ قابل چاپ نبود.

 

ورود صنعت چاپ به ایران

دربارهٔ شروع چاپ سنگی در ایران روایات متعددی وجود دارد، اما روایت قوی‌تر این است که چاپ سنگی را نخستین بار میرزا صالح شیرازی در تبریز راه‌اندازی کرد. میرزا صالح که از سوی دولت ایران برای فراگیری هنرهای جدید به اروپا رفته بود، در بازگشت یک دستگاه چاپ سنگی با خود به تبریز آورد که آن را در سال ۱۲۲۵ هجری قمری راه انداخت. چاپخانهٔ سنگی در مدت کوتاهی در تهران، اصفهان و سپس سایر شهرهای ایران تأسیس شد و بیش از ۵۰ سال تنها روش چاپ در ایران بود و تا اواخر دورهٔ قاجار، هر چه در ایران چاپ می‌شد، به روش چاپ سنگی بود. البته هشت سال قبل از ورود چاپ سنگی به ایران چاپ سربی راه‌اندازی شده بود، ولی به علت هزینه و زحمت زیاد آن، پس از ورود چاپ سنگی، کنار گذاشته شد ولی بعدها در دورهٔ قاجار دوباره استفاده از حروف سربی رایج گردید. اولین چاپخانه بروش حروفچینی(چاپخانه حروفی) در اواخر دهه ۱۲۷۰، توسط یوسف اعتصامی(اعتصام الملک آشتیانی پدر پروین اعتصامی) در تبریز دائر گردید.

 

شیوه های چاپ

حال بعضی از ابداعات چاپ در قرن ۱۹ و ۲۰ م را بررسی نماییم. در دههٔ آخر قرن ۱۸ م تحولاتی در چاپ ایجاد شد؛ از جمله اینکه در همین دوره شخصی به نام آلویز سنفلدر اتریشی چاپ سنگی را برای تکثیر ورقه‌های موسیقی ابداع کرد و به آن به عنوان جایگزینی برای سیاه قلم کاری نگاه کرد. در این روش نگاره به وسیلهٔ یک قلم تیز یا عمل یک اسید بر سطح سنگ ایجاد می‌شود و نگاره با رنگ سیاه بر سطح سنگ خاکستری ترسیم می‌شود. از همین جهت تصور کار نهایی چندان مشکل نبود. در این شیوه روش کار این‌گونه است که قسمت‌هایی را که نمی‌خواستند چاپ شود (روی سنگ) مرطوب می‌کردند و در نتیجه مرکب چاپ که چرب است به آن قسمت‌ها نمی‌چسبید و قسمت‌های خشک مرکب را جذب می‌کردند و بدین صورت سطح آماده چاپ شامل دو قسمت بود:

  • بخش مرطوب (برای قسمت‌های سفید)
  • بخش خشک (برای قسمت‌های سیاه یا رنگی)

همین شیوه چاپ بود که بعدها به اختراع چاپ افست منجر گردید. اختراع عکاسی شاید بیش از هر عامل دیگر بر چاپ و صنعت تأثیرگذار بود و با وجود اینکه تهدیدی برای روش‌های دستی چاپ به حساب می‌آمد اما با اختراع عکاسی روش حساس کردن سطح فلز و برگرداندن تصویر و حروف و نقوش بر روی آن ابداع شد. این روش جدید منشأ چاپ با کلیشه‌های خطی گردید و در پی پیشرفت عکاسی شیوه‌های گراوور، فتوگراوور و هلیوگراوور ایجاد شدند. در اوایل قرن ۱۹ م ماشین‌هایی ابداع شد که اعمال مختلف چاپ را به‌طور خودکار انجام می‌دادند و در نتیجه سرعت چاپ افزایش یافت تا جایی که ماشین‌های روتاتیو که قادر بودند در یک لحظه هر دو روی کاغذ را چاپ کنند به وجود آمد. با توجه به مطالب گفته شده به‌طور کلی به ۳ روش می‌توان یک نمونه (تصویر یا نوشته) را به چاپ رساند که عبارتند از:

  1. چاپ برجسته یا لترپرس یا تایپوگرافی
  2. چاپ گود یا فرورفته یا هیلوگراوور
  3. چاپ مسطح یا پلانوگرافی یا لیتوگرافی

 

انواع چاپ

چاپ انواع مختلفی دارد که متناسب با آنچه که قرار است چاپ شود و آنچه که بر آن قرار است چاپ شود انتخاب می‌گردد. مهم‌ترین این روش‌های عبارت‌اند از:

  • چاپ افست: عمدتاً برای انتشارات، تبلیغات
  • چاپ فلکسو: عمدتاً برای بسته‌بندی
  • چاپ هلیوگراور: عمدتاً برای بسته‌بندی
  • چاپ سیلک اسکرین: عمدتاً برای تبلیغات چاپ‌های تفکیکی
  • چاپ لتر پرس: یکی از روش‌های چاپ برجسته از قدیمی‌ترین روش‌های چاپی است.
  • چاپ دیجیتال: برای همه مصارف، تبلیغاتی و اداری در تیراژ پایین
  • چاپ فلت بد: برای همه اجسام سخت مسطح

 

استانداردهای چاپ

چاپ مثل دیگر صنایع آمیزه‌ای است از فرایندها و سیستم‌های مختلف که از ارتباطی منطقی با یکدیگر برخور دارند. به همین خاطر ارایه استانداردهای مشخص که باعث می‌شود کلیه فرایندها و سیستم‌ها در یک چارچوب مشخص و هماهنگ بهترین کارآیی را عرضه کنند برا ی صنعت چاپ نیز ضروری است. چاپ صنعتی بسیار گسترده و پیچیده است. به همین خاطر تعداد استانداردهایی هم که برای این صنعت تاکنون تهیه و تدوین شده فراوانند. اگر بپذیریم که جهانی سازی روندی محتوم است آنگاه باید ضرورت ارایه زبان و استانداردهای مشترک را برای ایجاد ارتباط به صورتی مؤثر و فراگیر نیز بپذیریم.

استاندارد در صنعت چاپ اهمیتی مضاعف دارد. زیرا استانداردها باعث می‌شوند تا کلیه عوامل مؤثر در چرخه تولید یک کار چاپی از چاپکار تا خریدار، لیتوگراف و فروشنده دستگاه بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. بدون این استانداردها ارتباط مناسب بین بخش‌های مختلف صنعت چاپ انجام‌پذیر نیست.

بهترین راه برای ارایه توصیفی موجز از نیازی که برای استاندارد وجود دارد رجوع به تعریفی است که شرکت ایزو (سازمان بین‌المللی استانداردها) از خود ارایه داده است: ارتقا استانداردسازی و فعالیت‌های در ارتباط با آن در جهان برای تسهیل تبادل کالا و خدمات و همچنین توسعه همکاری‌ها در عرصه‌های فکری، علمی، تکنولوژیک و فعالیت‌های اقتصادی. بسیار روشن است که این اهداف می‌توانند راه را برای توسعه روش‌های استانداردسازی در هر عرصه و صنعتی هموار کنند. به شرط آنکه افرادی که مسیر حرکت صنعت را تعیین می‌کنند برای استفاده جمعی از استانداردها به توافق برسند.

 

 

ایزو  ISO  چیست؟

(ISO) که مقر آن در ژنو می‌باشد، یک سازمان غیردولتی بین‌المللی است که در 24 فوریه سال 1947 تاسیس یافت. این سازمان متشکل از موسسه‌های ملی استاندارد کردن 130 کشور بزرگ و کوچک، صنعتی و در حال توسعه از کلیه مناطق دنیا می‌باشد. وظیفه اصلی (ISO) توسعه استاندارد کردن و فعالیت‌های مرتبط در جهان با نگرشی تسهیل‌کننده نسبت به تبادلات بین‌المللی کالاها و خدمات، بهبود همکاری در محدوده علمی، فنی، اطلاعاتی و فعالیت‌های اقتصادی و حمایت از تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌باشد. سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) تدوین استانداردهای فنی و اختیاری را بر عهده دارد. این استانداردها تقریباً شامل کلیه موارد مربوط به تکنولوژی می‌گردد و نیز کمک به ساخت و عرضه کالاها و خدمات موثرتر، ایمن‌تر و بهداشتی‌تر می‌نماید. استانداردهای (ISO) تجارت و بازرگانی بین کشورها را آسان‌تر و صحیح‌تر می‌کند و به طور کلی از مصرف‌کنندگان کالاها و خدمات حمایت کرده و زندگی آنها را سهل‌تر می‌نماید. به عبارت دیگر اقدامات (ISO) که منتج به موافقت‌نامه‌های بین‌المللی گشته، نهایتا به صورت استانداردهای بین‌المللی چاپ می‌شود.

 

نتیجه‌گیری:

کیفیت چاپ به میزان بسیار زیادی به آماده‌سازی‌هایی که در مرحله پیش از چاپ، فرآیندهای چاپ، تکنولوژی ماشین‌هایی که به کار گرفته شده‌اند و مواد مصرفی مورد استفاده مانند کاغذ و مرکب بستگی دارد. کیفیت محصول چاپی نهایی به تحت تاثیر فرآیند ها و ماشین آلات فرآیند تکمیلی است.

کیفیت چاپ (چه کار تک رنگ و چه کار رنگی که دارای متن، تصویر و گرافیک هستند) می‌تواند توسط کیفیت رنگ، بازتولید صحیح مقادیر ترام‌ها، روی هم خوردن دقیق رنگ‌ها و ویژگی‌های سطحی قسمت‌های چاپ شده و کل کار مورد ارزیابی قرار گیرد.

مقاله استانداردهای چاپ و ایزوها